ԼՐԱՀՈՍ
լրահոս
3 զինված անձ նռնակ գործադրելու միջոցով փորձել են ներխուժել Ոստիկանության Նոր Նորքի բաժանմունք
March 24, 2024, 6:38 pm
Մոսկվան Վաշինգտոնին ծանուցել է միջմայրցամաքային հրթիռի փորձարկման մասին
March 2, 2024, 3:23 pm
Եվրախորհրդարանի զեկույցը կոչ է անում դադարեցնել նավթի ու գազի ներմուծումը Ադրբեջանից ցանկացած ռազմական ագրեսիայի դեպքում
February 29, 2024, 2:58 pm
Եվրախորհրդարանը կոչ է անում Ադրբեջանի իշխանություններին թույլատրել հայ բնակչության անվտանգ վերադարձը ԼՂ ամուր երաշխիքների ներքո
February 29, 2024, 2:34 pm
Գոռ Սահակյանը` Եվրոպայի կրկնակի չեմպիոն
February 14, 2024, 11:44 pm
Արթուր Ալեքսանյանը՝ Եվրոպայի 7-ակի չեմպիոն
February 14, 2024, 11:36 pm
Մալխաս Ամոյանը հաղթեց թուրք Բասարին և դարձավ Եվրոպայի եռակի չեմպիոն
February 13, 2024, 9:48 pm
19-ամյա Ալեքսանդրա Գրիգորյանը՝ ծանրամարտի Եվրոպայի մեծահասակների չեմպիոն
February 13, 2024, 8:59 pm
Ադրբեջանի ԶՈՒ կրակի հետևանքով հայկական կողմն ունի 4 զոհ և 1 վիրավոր
February 13, 2024, 12:45 pm
ՌԴ-ն ու ՀՀ-ն միմյանց նկատմամբ պարտավորություններ ունեն տարածքային ամբողջականության եւ ինքնիշխանության պահպանման առումով. Զախարովա
February 7, 2024, 9:31 pm
Երևանում տրանսպորտի միջին գինը առաջարկվում է սահմանել 180 դրամի սահմանում
February 6, 2024, 9:22 pm
Ադրբեջանում ձերբակալվել է Հայաստանից սահմանն ապօրինի հատած Չեխիայի քաղաքացի
February 3, 2024, 11:20 pm
Ադրբեջանը դիտարկում է ԵԽ-ից դուրս գալու ընթացակարգը
January 25, 2024, 6:36 pm
Ադրբեջանական պատվիրակությունը ԵԽԽՎ աշխատանքներին մասնակցելու իրավունքից
January 25, 2024, 6:31 pm
Թուրքիայում 5.2 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել
January 25, 2024, 6:22 pm
Հայաստանի տարածքային ամբողջականության ցանկացած խախտում անընդունելի է. Բորել
January 23, 2024, 10:55 pm
Պուտինը հանձնարարել է արհեստական բանականության ոլորտի համար լրացուցիչ ֆինանսավորում դիտարկել
January 18, 2024, 11:57 pm
ԵՄ խորհուրդը կընդլայնի քաղաքացիական դիտորդական առաքելությունը Հայաստանում
January 17, 2024, 10:58 pm
Ֆրանսիայի Սենատի կողմից ընդունված Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ պահանջող բանաձևն աջակցում է ՀՀ տարածքային ամբողջականությանը
January 17, 2024, 10:50 pm
Ֆրանսիայի Սենատն ընդունեց ԼՂ-ում Ադրբեջանի ռազմական հարձակումը դատապարտող բանաձևը
January 17, 2024, 10:48 pm
Տիրան Խաչատրյանը երկու ամսով կալանավորվեց
January 16, 2024, 12:10 am
ԼՂ-ից տեղահանվածնին պետք է անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձի հնարավորություն տրվի. Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատար
January 12, 2024, 10:49 pm
Ռուսական կողմը Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտումների վերաբերյալ փաստեր է պահանջում. Զախարովա
January 12, 2024, 10:01 pm
Ադրբեջանում Ֆրանսիայի քաղաքացի է ձերբակալվել լրտեսության կասկածանքով
January 9, 2024, 11:31 pm
Հայաստանի և Ուկրաինայի ԱԳ նախարարները մտքեր են փոխանակել Հարավային Կովկասում տարածաշրջանային հարցերի շուրջ
December 12, 2023, 12:43 am
Երևանի կենտրոնում խուլիգանություն կատարելու կասկածանքով Ռուսաստանի 2 քաղաքացի է ձերբակալվել
December 9, 2023, 11:06 pm
ԵՄ-ն հանձնառու է զարգացնել համագործակցությունը ՀՀ-ի հետ, այդ թվում՝ անվտանգության ոլորտում․ Մարագոս
December 5, 2023, 2:07 pm
Մոսկվան վճարված 400 մլն դոլարի շրջանակում որևէ զենք Երևանին դեռ չի մատակարարել․ փոխնախարար
December 4, 2023, 3:20 pm
Ֆրանսիայի Սենատում առաջարկել են ուսումնասիրել Հայաստանին CAESAR հրետանային համակարգեր մատակարարելու հնարավորությունը
December 4, 2023, 3:12 pm
Մինսկում մեկնարկում է ՀԱՊԿ երկրների ղեկավարների հավաքը․ Փաշինյանը չի մասնակցում
November 23, 2023, 1:12 pm
Նախիջևանը բացվեց. Հայաստանը պետք է պատրաստ լինի. Lragir.am
May 27, 2020, 9:54 pm
4160
Հենց մեկնարկից Նախիջևանի մարտահրավերը ուղեկցում է թավշյա հեղափոխությունը: Հերթական առիթը կրակահերթն էր, որից վնասվել էր հայկական զինուժի տրանսպորտային միջոցներից մեկը, հայկական մամուլում նկարագրված մանրամասնություններով, որոնք պատերազմի պայմաններում կարող են ընդհուպ առնչվել հակառակորդին մատուցված «հուշարարության»:
Հարցը սակայն թերևս առավել ընդգրկուն ու խորքային է, քան լոկ հրադադարի խախտման միջադեպերը կամ հնարավոր դիրքային փոփոխությունները, որ Նախիջևանի ուղղությամբ տեղի են ունենում արդեն մի քանի տարի, բայց նաև դարձել են հեղափոխությանը հասցվող քարոզչական գլխավոր հարվածներից մեկը:
Բանն այն է, որ Նախիջևանի թեման բացվել է համաշխարհային վերափոխումների համատեքստում և զուտ Հայաստան-Ադրբեջան տիրույթում թերևս զգացվելու են այդ լայն գործընթացի «մետաստազները»: Իսկ գործընթացը առնչվում է նոր աշխարհակարգի կազմավորման ծանր ու տևական հանգամանքին: Աշխարհակարգի կազմավորում, որի հանգամանքը չեն թաքցնում ուժային կենտրոնները:
Կորոնավիրուսն այդ իմաստով բերեց նոր հանգամանքներ, կամ առավել պարզորոշ դարձրեց դրանք: Մասնավորապես այն, որ աշխարհը թերևս կայուն շարժվում է երկբևեռ կարգի ուղղությամբ՝ ԱՄՆ-Չինաստան, և մնացյալ «կլաստերները» տեղավորվելու են այդ տիրույթում: Եվ այդ թվում լինելու է նաև Կովկասը, իր ռազմա-քաղաքական ստատուս-քվոյով և անվտանգային համակարգով:
Այդ իմաստով Կովկասն առանձնահատուկ անցումային փուլում է արցախյան առաջին պատերազմից հետո, երբ խախտվել է ռեգիոնալ ռուս-թուրքական ստատուս-քվոն՝ ամրագրված ռուս-թուրքական պայմանագրերով, սակայն դրանից հետո ստեղծված իրավիճակը իր հերթին չունի իրավական որևէ ամրագրում, այլ կնքված է իբրև կոնֆլիկտ, իր կարգավորման գործընթացով և դրա միջնորդական բացառիկ ձևաչափով՝ ՄԱԿ անվտանգության խորհրդի երեք մշտական անդամներ Ռուսաստան, Ֆրանսիա, ԱՄՆ:
Այդպիսով, առաջանում են որոշակի վեկտորային հակադրություններ: Եթե աշխարհը հաստատուն շարժվում է ամերիկա-չինական երկբևեռ գերակայության, ապա փաստացի առաջանում է Մինսկի խմբի առանձնահատուկ ձևաչափի հանդեպ Պեկինի մոտեցման խնդիրը: Պեկինն ընդունելու՞ է, որ Կովկասի ռազմա-քաղաքական ստատուս-քվոն և հեռանկարային ամրագրումները, անվտանգային համակարգը մնալու են այդ տիրույթում, թե՞ դնելու է ներգրավվելու հարց: Մեծ հավանականությամբ այդ հարցը դրվելու է, այլապես ինչի՞ համար է Երևանում կառուցվում հսկայական ֆունկցիոնալությամբ դեսպանատունը՝ երկրորդը եվրասիական տարածքում Ռուսաստանում դեսպանատնից հետո:
Մյուս հակասությունն այն է, որ կա արդեն առնվազն քառորդ դար՝ Թուրքիայի և Մինսկի խմբի համանախագահության միջև:
Նախիջևանը Թուրքիայի առանցքային խաղաքարտերից մեկն է նոր աշխարհակարգի կովկասյան «կլաստերում» էական դերակատարի կամ խաղացողի կարգավիճակը պահելու համար, ինչը նշանակում է, որ Անկարան կարող է ավելի ու ավելի աշխուժացնել այդ խաղաքարտի օգտագործումը:
Դա էլ իր հերթին առաջացնում է խնդիր ռուս-թուրքական պայմանագրերի առնչությամբ, որովհետև դրանցով Նախիջևանը հանձնվելով Ադրբեջանին, փաստացի հանձնվել է Ռուսաստան-ԽՍՀՄ-ին՝ Թուրքիային տրված Արարատի և այլ տարածքների դիմաց: Այժմ ստացվում է, որ Թուրքիան վերցնում է Նախիջևանը, դե ֆակտո, և անգամ պետք չէ բացառել դե յուրե հնարավորությունը, առավել ևս, որ կա բանակային համազորային դե յուրե ներկայությունը:
Ռուսաստանի մոտ վաղ թե ուշ առաջանալու է հարցը, թե ինչ է ստանալու դրա դիմաց, եթե արդեն չի առաջացել: Անկարան գուցե համարում է, որ Ռուսաստանը «ստացել» է Արցախը, թեկուզ հայկական վերահսկողությամբ: Բայց համարու՞մ է այդպես Մոսկվան: Հազիվ թե, այլապես հազիվ թե ունենար արցախյան գոտում ռազմական ներկայություն հաստատելու պլաններ ու ձգտումներ:
Արդյոք Ռուսաստանը Նախիջևանի հարցում որևէ գործարք կառաջարկի ԱՄՆ-ին ու Չինաստանին: Հայաստանին անհրաժեշտ կլինի սցենարային բազմազանություն, ռիսկերը հնարավորություններից առավելագույն զատելու և սեփական իրավունքներն՝ առնվազն որպես հայկական անվտանգային համակարգի հաստատուն գործոն, մեծ խաղի օրակարգ արդյունավետ ներգրավվելու համար:
Մեկնաբան` ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
Նյութի աղբյուր. Lragir.am
Մեկնաբանություններ
Մեկնաբանությունները դիտելու և ավելացնելու համար մուտք գործեք համակարգ