«Դուք մի անհանգստացեք, որ մենք որևէ մեկի հետ բարեկամություն կանենք՝ ընդդեմ Հայաստանի: Բացարձակապես ոչ: Եկեք Բելառուս, ցույց տվեք՝ ինչ է ձեզ պետք, մենք պատրաստ ենք աշխատել՝ ի շահ Հայաստանի», – նախօրեին Նիկոլ Փաշինյանի հետ Երեւանում տեղի ունեցած հանդիպմանն ասել էր Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն, խոսելով իր ու Ալիեւի բարեկամության մասին:

Լուկաշենկոն, որ Երեւան է ժամանել ԵՏՄ Վեհաժողովի առիթով, ընդգծված սիրալիր է եղել Նիկոլ Փաշինյանի ու Հայաստանի հանդեպ: Մոտ մեկ տարի առաջ Բելառուսի նախագահը Հայաստանի նոր վարչապետի հետ բավական լարված հեռակա երկխոսության կամ բանավեճի մեջ էր՝ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի առիթով:

Իհարկե այստեղ երեւի Լուկաշենկոյի բնույթն է: Նա օրինակ Ռուսաստանի նախագահի հետ էլ հեռվից լինում է բավականին կոշտ ու հատու, իսկ հանդիպումներում գրեթե երդվում հավերժ բարեկամության հարցում:

Փաշինյանի արձագանքը վկայեց, որ նա հակված չէ կուլ տալ որեւէ խայծ այդ առումով: «Դուք գիտեք, որ մենք Ադրբեջանի հետ բավական ոչ հեշտ հարաբերություններ ունենք, ուղիղ ասած՝ կոնֆլիկտային հարաբերություններ: Մենք այդ հարցը քննարկել ենք նաև ՀԱՊԿ շրջանակում: Իհարկե, յուրաքանչյուր պետություն պետք է հաշվի նստի սեփական շահերի հետ, բայց ես ցանկանում եմ ընդգծել, ինչպես որ խոսել էինք այդ մասին, մենք նաև հավաքական շահեր ունենք, և շատ ուրախ եմ, որ մենք ունակ ենք միասին աշխատել և քննարկել բոլոր նյուանսները՝ միասնական կարծիքի հանգելու համար: Իհարկե, ոչ բոլոր հարցերն են հեշտ, և ընդհանրապես զբաղվել այն գործով, որով մենք զբաղվում ենք, հեշտ գործ չէ: Վստահ եմ, որ մենք բավականաչափ իմաստություն, բավականաչափ խիզախություն և բավականաչափ կամք ունենք՝ բոլոր հարցերը լուծելու համար և այնպես լուծելու համար, որպեսզի մեր երկրների, մեր ժողովուրդների բարեկամությունը և եղբայրությունը զարգանան և գնալով ավելի ու ավելի ջերմանան», արձագանքել էր Նիկոլ Փաշինյանը:

Դրանից հետո ԵՏՄ Վեհաժողովի ընթացքում Բելառուսի նախագահը երախտապարտություն էր հայտնել Հայաստանին՝ նախագահության ընթացքում ԵՏՄ ինտեգրացիայի խորացման համար գործադրած ջանքի համար: Այդ երախտապարտությունն էլ հատկանշական է նույն ՀԱՊԿ շրջանակում մեկ տարի առաջ սուր բանավեճի ֆոնին, երբ Հայաստանին դե ֆակտո մեղադրում էին խնդիր առաջացնելու համար:

Բելառուսի նախագահի տրանսֆորմացիան անշուշտ «դիվանագիտություն» է, բայց դրանում թերեւս իր դերն ունի նաեւ քաղաքական իրավիճակը, որում նա հայտնվել է: Լուկաշենկոն մի կողմից ունի նախագահի ընտրության խնդիր, մյուս կողմից նա հայտնվել է ՌԴ նախագահ Պուտինի ժամկետի խնդրի կիզակետում: Ըստ ռուսական փորձագիտական դաշտի, Պուտինը նախագահության համար նոր առաջադրման իրավունք չունենալով, որպես իշխանության շարունակության խնդրի լուծում է դիտարկում Բելառուսի հետ այսպես ասած միասնական պետության տարբերակը: Դրանով են բացատրվում վերջին շրջանում երկու երկրների նախագահների հաճախակիացած հանդիպումները եւ քննարկումները:

Լուկաշենկոն ըստ երեւույթին վերագնահատում է Հայաստանում տեղի ունեցած փոփոխությունն ընդհանուր եվրասիական միջավայրի համատեքստում, դրանում տեսնելով թերեւս նաեւ իր համար փաստարկներ Ռուսաստանի նախագահի հնարավոր հավակնության առնչությամբ:

Թավշյա հեղափոխությունից հետո Հայաստանը Եվրասիական միությունում ստեղծել է նախադեպ, ընդ որում ամենեւին ոչ միայն այն նշանակությամբ, որ նույնը կարող է տեղի ունենալ մյուս երկրներում: Հայաստանը ստեղծել է ժողովրդական լեգիտիմության վրա կառուցվող քաղաքականության նախադեպ: Այստեղ է նաեւ Փաշինյանի հետ հանդիպմանը Լուկաշենկոյի մի հետաքրքիր արտահայտության տողատակը. «Գիտեք՝ եթե անգամ Դուք հրաժարվեք մեզ հետ համագործակցելուց, օրինակի համար, մենք միևնույն է, կպնդենք, որ մենք լինենք շատ մտերիմ, բարեկամ պետություններ, և Դուք պետք է միշտ իմանաք, որ մենք միշտ պատրաստ ենք Հայաստանի մեջքին կանգնել»:

Հայաստանը ԵՏՄ շրջանակ է բերում քաղաքականության նոր գործիք, դառնալով հղման կետ ԵՏՄ բոլոր երկրների ղեկավարների համար, որոնք ունեն մի կողմից իշխանության խնդիր՝ ժամանակակից աշխարհակարգային բավական անկանխատեսելի միջավայրում եւ տեխնոլոգիական հեղափոխության պայմաններում, մյուս կողմից այդ համատեքստում նաեւ միմյանց հետ հարաբերվելու լրջագույն հարցեր:

Այդ համատեքստում էլ Լուկաշենկոն Փաշինյանին թերեւս ակնարկում է, որ Ալիեւը երբեք չի փոխարինի Փաշինյանին: Եվ այդ առումով թերեւս որպես «երաշխիք» առաջարկում է չափել դա՝ «եկեք Բելառուս ու ասեք, թե ինչ եք ուզում»: Լուկաշենկոն Ալիեւին հեռահար Պոլոնեզներ էր վաճառում, որ Բաքուն ցուցադրում էր իբրեւ հայկական Իսկանդերին հակակշիռ: Լուկաշենկոն նույնն առաջարկում է Հայաստանի՞ն: Նու՞յն պայմանով, ինչ Ադրբեջանին: Թե՞ ավելի շահեկան, կամ ավելի արդիական՝ Չինաստանի հետ համատեղ մշակված, որովհետեւ կար տեղեկություն, որ Չինաստանն ու Բելառուսը իրականացնում են Պոլոնեզների արդիականացաման եւ հատկանիշների բարձրացման ծրագիր:

Թե՞ Բելառուսի նախագահը Երեւանում զբաղված էր ոչ թե քաղաքականությամբ, այլ ընդամենը շատ բանալ առեւտրով: